Kerem TÜRKÜRESİN: SOSYAL BİLGİLER 6.SINIF 5. ÜNİTE ÜLKEMİZ VE DÜNYA

Nüfus: Yeryüzünün belli bir bölgesinde yaşayan insan sayısına nüfus denir.

Dünya'da olduğu gibi Türkiye'de de nüfusun dağılışı farklı şekillerde dağılmıştır. Nüfusun dağılışını etkileyen bazı sebepler bulunmaktadır. Bu etkenleri Doğal ve Beşeri olmak üzere 2'ye ayırabiliriz.

A) DOĞAL ETKENLER: B) BEŞERİ ETKENLER
İklim Tarım
Yeryüzü Şekilleri Sanayi
Su Kaynakları Ulaşım
Yer Altı Kaynakları Ticaret
Bitki Örtüsü

DÜNYA'DA NÜFUSUN YOĞUN OLDUĞU YERLER

-Afrika'da Nil Vadisi,

-Kuzey Amerika'nın doğu kıyıları,

-Güneydoğu Asya kıyıları (Çin, Malezya, Endonezya, Hindistan),

-Avrupa ülkeleri (Fransa, İngiltere, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, Macaristan, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya).

DÜNYA'DA NÜFUSUN AZ OLDUĞU YERLER

-Dağların yüksek kesimleri,

-Kuzey ve güney kutup çevreleri,

-Bataklık alanlar ve engebeli dağlık araziler,

-Ekvatoral bölgedeki Amazon ve Kongo havzaları gibi sık ormanlık alanlar,

-Asya Kıtası içlerindeki ve dönenceler çevresindeki çöl ve bozkır alanlarıdır.

Dünyada nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin az olduğu yerler doğal faktörler açısından insan yaşamı için uygun koşullar taşımayan yerlerdir.

Nüfus Yoğunluğu Az Olan Bazı Ülkeler

Moğolistan, Nabibya, Avusturya, Moritanya, Libya, Kanada, Kazakistan, Orta Afrika, Bolivya, Rusya

NOT: Nüfus fazlalığı ile Nüfus Yoğunluğu farklı verilerdir. Nüfus az önce bahsettiğimiz gibi belli bir bölgedeki insan sayısı iken; belli bir alanda yaşayan nüfusun, o alana(yüzölçüme) oranıdır. Ülkenin genişliği ve toplam nüfus hakkında bilgi verir. Kişi/km2 olarak gösterilir.

Nüfusun Sektörlere Göre Dağılışı: Çalışan nüfusun (aktif nüfus) sektörlere dağılımı bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin göstergesidir. Sektörler; tarım, sanayi ve hizmet olmak üzere başlıca 3 grupta toplanmıştır.

1. Tarım Sektörü

İklim, toprak yapısı ve yer şekillerinin uygun olduğu yerlerde tarım faaliyetleri yoğun olarak yapılmaktadır. Verimli topraklar tarımsal faaliyetler açısından önemlidir. Çiftçilik, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık tarım sektörünün önemli meslekleridir.

Uyarı

Afrika ülkelerinin birçoğu zengin yeraltı kaynaklarına sahip olmalarına rağmen, bunları işleyecek teknolojiye sahip değillerdir. Bu nedenle birçoğunun ekonomisinde tarımsal faaliyetler ön plandadır.

Uyarı

Bir ülkede çalışan nüfusun büyük çoğunluğu tarım sektöründe çalışıyorsa o ülke gelişmemiştir. Böyle ülkelerin ekonomileri doğal koşullara bağlıdır. Çünkü modern tekniklerle tarım ve hayvancılık yapmadıkları için iklim faktöründeki değişiklikler önem taşımaktadır.

2. Sanayi Sektörü

Sanayi, ham maddelerin fabrika ortamında şeklinin değiştirilerek başka bir ürüne dönüştürülmesi faaliyetidir. Teknolojik buluşlar insan hayatını kolaylaştırırken sanayi faaliyetlerinin de hızlanmasına ve yeni üretim alanlarının doğmasına neden olmuştur.Tarım, hayvancılık, madencilik ve ormancılık gibi faaliyetlerden elde edilen ham maddelerin fabrikalarda işlenmesi aşamasında çalışan insanlar bu sektör içerisinde yer almaktadır.

Uyarı

Sanayi sektöründe çalışan nüfus gelişmiş ülkelerde daha fazladır.

3. Hizmet Sektörü

Eğitim, sağlık, ulaşım, iletişim.turizm, bankacılık, güvenlik ve kamu hizmetleri bu sektörün içinde yer almaktadır. Nüfusun artması ve üretim sektörlerinin çeşitlenmesi hizmet sektörünün gelişimini hızlandırmıştır.

Öğretmenlik, doktorluk, bankacılık, polislik, şoförlük ve pilotluk hizmet sektörünün içerisinde yer alan bazı mesleklerdir.

Uyarı

Hizmet sektöründe çalışan nüfus oranı yüksek olan ülkeler gelişmiş ülkelerdir, örneğin: hizmet sektöründe çalışanların oranının yüksek olduğu ABD. Ingiltere ve Japonya gelişmiş ülkeler arasında yer alırken: Sudan. Somali. Afganistan gibi ülkeler ise gelişmemiş ülkelerdendir

Uyarı

Sanayileşmiş ülkelerde tarımda çalışan insanların oranı düşüktür. Bu durum tarım gelirlerinin ve tarımsal üretiminin az olduğu anlamına gelmez. Modern teknolojinin kullanılması ile daha az sayıda insanla daha yüksek verim alınabilir.

Türkiye'nin Sektörlere Göre Dağılımı

Grafiğe baktığımızda Türkiye'nin 1980 li yıllarda gelişmemiş tarım ülkesi olduğu yorumu yapabiliyorken 2010 yılındaki grafiğimize baktığımızda ise hizmet sektörünün gelişmiş olduğunu ancak sanayi sektöründe çalışan kişilerin az olmasından dolayı Türkiye için gelişmekte olan ülke diyebiliriz.

ALDIKLARIMIZ SATTIKLARIMIZ

Ticaret; Kâr elde etmek amacıyla üretilen her türlü mal ve hizmetin alınıp satılmasıdır. Ticaret, iç ve dış ticaret şeklinde yapılmaktadır.
İç ticaret ülke sınırları içerisinde, dış ticaret ise ülkeler arasında yapılan ticarettir.

Bir ülkenin başka ülkelerden mal veya hizmet satın almasına ithalat, başka ülkelere mal ya da hizmet satmasına ihracat denir. Aldıkları sattıklarından fazla olan ülkeler dış ticaret açığı verirler. Bu ülkeler gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerdir. Gelişmiş ülkelerin ise sattıkları aldıklarından fazladır. Bu nedenle bu ülkelerde dış ticaret fazlası vardır.

Tablodan anlaşılacağı üzere en çok ithalat yaptığımız ülke doğalgazdan dolayı RUSYA iken en çok ihracat yaptığımız ülke ise ALMANYA'dır.

Uyarı

Sanayi ürünleri ithalatı fazla olan ülkeler gelişmemiş, ham madde ithalatı fazla olan ülkeler ise gelişmiş ülkelerdir.

Uyarı

Dış ticaret açığı(ithalatı fazla ihracı az olan) ülkelerin kalkınma hızının düşmesine neden olmaktadır.

Uyarı

Bir ülkeden başka ülkelere giriş ya da çıkış yapılan sınır kapılarına gümrük denir. Sınır kapılarında ülkelere giren veya çıkan mallar üzerinden alınan vergiye de gümrük vergisi denir.

Ülkemizin Asya ile Avrupa kıtaları arasında köprü konumunda olması önemli boğazlara sahip olması (Jeopolitik Konum) komşularımızla sınır kapılarımızdan yapılan transit taşımacılığın önemini artırmıştır.

Komşularımızla Sınır kapılarımız
Yunanistan	İpsala
Irak	Habur
Iran	Gürbulak
Suriye	Cilvegözü
Gürcistan	Sarp
Nahcivan	Dilucu

TÜRKİ CUMHURİYETLER

Türki Cumhuriyetleri Ekonomik Faaliyetler

Petrol,doğal gaz gibi zengin yer altı kaynaklarına sahiptir.

AZERBAYCAN= Petrol, doğal gaz,pamuk,havyar(balık yumurtası)

KAZAKİSTAN= Zengin,krom ve çinko yatakları,petrol,uranyum

ÖZBEKİSTAN= Petrol,doğal gaz,uranyum,İpek üretimi,meyvecilik

KIRGIZİSTAN=Demir yatakları,petrol,doğal gaz, kömür( Asya 1.si)

TÜRKMENİSTAN=Kükürt,sodyum sülfat,iyot,kömür,doğal gaz,petrol

Türkiye(75 milyon) de dahil Dünya’da 300 milyon Türk yaşamaktadır.

Avrupa’da yaklaşık 5 milyon Türk işçisi çalışmaktadır( Almanya, Fransa, Hollanda , Belçika, İsviçre, Norveç)

TİKA(Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı)= Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasında ekonomik,kültürel ve teknik işbirliğini geliştirmek amacıyla 1992 yılında kurulmuştur.

Türkiye Orta Asya Cumhuriyetlerinin ekonomik sorunlarını aşmalarını yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Ayrıca Türkiye bu ülkelerde iş merkezleri,hastane,yol,köprü.otel inşa etmişlerdir.

TİKA ayrıca Kafkaslar( Gürcistan,Azerbaycan, Rusya), Orta Doğu( Irak,İran, Suriye, Kuveyt) Balkanlar( Bulgaristan,Yunanistan, Romanya, Bosna- Hersek) Afrika Ülkeleri,Afganistan, Pakistan gibi ülkelerin kalkınması için yardım etmektedir.

TÜRKSOY= Türk dilini konuşan ülkelerin kültür ve sanat alanındaki işbirliğini sağlayan kuruluştur. 1993 yılında kurulmuştur. Merkezi Ankara( Türkiye) dir.

NEVRUZ( Yeni Gün)= MÖ.3.YYdan itibaren Mete Han( Asya Hun Devleti Komutanı)zamanından beri kutlanan Türklerin bahar bayramıdır.

Kutlayanlar= Türkler, Farslar,Azeriler,Afganlar, Arnavutlar,Gürcüler,Türkmenler,Tacikler, Özbekler,Kırgızlar, Karakalpaklar,Kazaklar vb.